Egia da... neuk ikusi dudalako

Film laburren ibialdia berriz martxan

Ez dakit noiz izan zen herritik pasa zen lehenengo aldia, baina 8. edizioa da aurtengoa. Film laburren maratoia atzo hasi zen Bergaran, eta apirilaren 16ra arte bidaiatuko da herriz herri. "Laburbira" (hala deitzen da maratoi hau) 26+1 emanaldi eskainiko ditu Euskadin zehar, baina horietako bat Londresen izango da, bertako Euskal Etxearen eskutik.

Ez da beharrezkoa hain urrurira joatea saio bat ikusteko. Buruntzaldean 2 aukera gehiago izango ditugu (agur Andoainen izan baita): martxoaren 24an Lasarte-Orian, eta 29an Hernanin.

Saio bakoitza bederatzi ikus-entzunezko osatuta dago, eta norbaitek esagutu nahi baditut, hona hemen egitaraua eta filmeen sinopsiak.

Informazio gehiago www.topagunea.org web gunean.

Neska-mutilak lanera

Save the Children nazioarteko erakundeak urteroko txostena argitaratu du, eta kezkagarriak dira han azaltzen diren datuak. Horietako bat adingabe eskolagabe dauden kopurua da. Txostenaren arabera 103 milioikoa da kopuru hori. Nahiz eta datua altua izan, altuagoa izan daiteke, Unicefek 20 milioi gehiago direla esan baitu.

Africa Azpisaharrean da egoera larriena den lekua. Handik heltzen zaizkigun zifrak ez dira baikorregiak; umeen %40ak ez dira eskolara joaten. Hegoaldeko Asiako egoera ez da askoz hobea, eta ikastera joaten direnen batez bestekoa %73koa da. Aldiz, herrialde garatuetan %97rantz heltzen da zifra hori.

Ikerketa guztiek dieotenez lekuen garapenak eragin handia dute herrialdeko hezkuntzan. Ezer berri. Baina harritzeko da zein den neskeen egoera herrialde hauetan, mutilena baino okerragoa baita. Bi datu nahikoak dira emakumeen diskriminazioa ikusteko: lehenbizikoa analfabetoen kopurua; munduen %70a emakumeak dira. Bigarrena, lehen hezkuntza egiten ez duteneko kopurua altuagoa da neskeen artean, %10 gehiago.

Lan egin behar dutela (izatea) da umeek aurkitzen duten araszo handiena. Munduan zehar hamaika lan (eta erabat desberdinak) egiten dituzte adingabeek. Ia denek egiten dituzte oinarrizko lanak, hau da, familiari laguntzea eguneroko lanak. eginez. Oinarrizko lanak izan arren oso gogorrak dira. Horretaz aparte, benetazko lan egin behar dute soldata baten truke (soldata irigarria gehienetan).

Manos Unidasen ustez 215 milioi umek lan egin behar dute bizirik jarraitzeko, eta askotan ezin okerrak dira haien lan-baldintzak. Esklabutza dela esango genezake. Adibidez, 8 edo 9 urteekin mehategietan lan egiten dute Boliviako ume askok, Potosiko umeek zehatzagoa. Munduaren beste puntaraino joaten bagara, Txinatako egoera nola den ikusiko dugu. Esklabutza ikusikko dugu berriz lantegiren barruan: milaka haurrek robotek bezala lan egiten. Gero eta merkeago produzitu behar dute han-hemengo enpresek, eta haurrak erabiltzeazn lortzen dituzte lehenago etekinak.

Hain krudela izan arren, neska eta mutil horiek lanak behar dituzte beren familia aurrera eramateko, edo gosez ez hiltzeko.

Unicefeko informeek mundu osoaren egoera zein den ere aurkezten dute, eta azkenetariko batek esan digu Espainian adingabeen %24 pobreziaren atarian daudela. Kasu honetan araszoa ez da umeen esklabutza, gurasoen soldata bajua edo langabezia baizik.



Mineritos.org nació como un reportaje sobre los niños y las niñas que trabajan en las minas de Bolivia. Después de conocer sus terribles condiciones de vida, impulsamos una iniciativa independiente y sin ánimo de lucro con la que pretendemos ayudar a un proyecto que nos gusta mucho: la Escuela Robertito.

Alrededor de 13.000 menores bolivianos trabajan en la minería. Muchos lo hacen en el exterior, moliendo el mineral en jornadas extenuantes y tratándolo con productos tóxicos; otros incluso se adentran en algunas de las galerías más destartaladas y peligrosas del mundo, donde ayudan a perforar la montaña, reptan por gusaneras asfixiantes y empujan vagonetas cargadas de rocas, a cambio de sueldos irrisorios.

A pesar de unas circunstancias tan terribles, muchos de ellos se empeñan en estudiar, en formarse para otros oficios y pelean para desarrollar una vida alejada de la mina.


"La mina como escuela", Ander Izagirreren erreportaia

Ikuskizun ikusgarria

Bost minutu bitartean geratu naiz ia begiak kliskatzerik gabe, ordenagailuaren pantaila begiratzen. Zehazki beherago jarri dudan bideoa ikusten. Ez da lehenengo aldiz eraikin baten kontra proiekzio bat ikusten dudala, baina hau delako bezain ikusgarria bai. 3D proiekzioa eraikinetan deitzen diote, dena den, betaurreko berezirik ez dira behar efektuak ikusteko. Hirugarren dimentsioa eraikinaren bolumenak zein marrazki digitalak lortzen dute. Zein eraikina aukeratuko genuke mota honetako ikuskizuna egitea aukera edukiko bagenu? Aukera ona izango  litzateke Udaletxean "argi gehiago" jartzeko, nahiz eta 2D izan dadin.

Igandeak arriskuan

Berri zaharra da merkatal-guneek igandeetan ireki nahi dutela. Aspalditik dabiltza Eroski, El Corte Inglés, Carrefour, eta halakoak astelehenetik igandera beraien ateak ireki nahian. Egunotan pil-pilean dago berriz gaia, OpenCor bat ireki baitute Bilbo erdian.

OpenCor dendak beste supermerkatuak bezalakoak dira, denetatik saltzen dute, eta, gainera, gune zabalak dira. Orduan, zer da bereziak egiten dizkiena? Alde batetik, bere ordutegia beste dendak baino askoz zabalagoa dela, eta igandero ere irekitzen dutela. Bestetikalde, eta hemen dago koxka, OpenCorren atzetik, El Corte Inglés kate handia dator.

Legeeak diotenez, Euskadin ireki dezaketen igandeen kopurua seitakoa da. Orain arte zaila zuten denda hauek irekitzekoa; izan ere, hemengo legea beste erkidegoena baino zorrotzagoa ezezik sindikatuen presioa ere handiagoa da. Azken haueni esker, supermerkatuek ez dauzkate ateak zabalik, ezta igande horietan ere. Baina esanak esan, OpenCorrek jai egunetan irekitzea lortu du, denda-motako kategoria berezi baten menpean, eta legeriaren barruan.

Bilboko alkate jaunaren ahotik entzun behar izan dugu ia atzeratuta gaudela, igandeetan komertzioak ez irekitzeagatik. Azkunak dio etortzen diren turistek gure dendak Altamira baino itxitago topatzen dituztela. Kasualitatez, prentsan irakurri dugu gure azokieek kobazuloa berriz irekitzea proposatu dutela. Ez dakigu igandeetan ere irekita egongo den ala ez.

Azkunarekin bat egin dute ahota batzuk. Irekitzearen alde daudenek beste lekutan hala dela aipatzen dute. Lanpostuak ere sor litzakeela. Askok, nahiz eta arrazoirik ez eman, anitz jendek gauez zein asteburuetan lan egiten duenez, berdin izan beharko litzatekeela pentsatzen dute.

Gustatuko litzaidake jakitea horietako zenbatek ikusten duen bere burua langiletzat bezalako (igandeetako langilea), eta ez kontsumitzailetzat bezalako, zenbaiti gustatuko litzaiekeen jai egunetan lanera joatea, zenbatek eskatuko lukeen zerbitzu gehiago garraiobideetan, aurrezki kutxetan, udaletxean, bulegoetan,... Arriskuan dagoena ez da soilik auzoko merkataritza, igandeak berak baizik.

...jun behar degu urrutira.

Bi icuspuntutic Obeto

XVI. mendeko ikuspuntutik:
Uda amaitu baino lehen, izugarrizko poza ekarri digu herrian gertatu den berriak: balea berri bat ehizatu dute herriko arrantzaleek. Ternuatik heltzen diren berriek inoiz ehizatu duten balea baino handiago dela diote. Ezin dut sinistu nola izango den harrera portura iritsiko direnean. Neguan ez dugu hotzik pasako, ezta goserik ere. Hiru aste barru gure artean egongo dira gure arrantzaleak, eta balea mozten hasiko gara kofradian. Hilabete onak datoz Oriotarrontzat.

Ondartxon dagoen kartel bat.

XXI. mendeko ikuspuntutik:
Izugarria da Europako iparraldean baleei egiten dietena. Euskaltel zuntza optikoa herrian jarri dutenez, dokumentalez katea berri bat ikusten dugu etxean. Atzo gauean bota zuten erreportaiak balearen ehizaz berba egiten zuen. Erakutsi zigun nola ehizaten dituzten baleak Norbegiako arrantzaleek. Kriston itsasontietatik arpoi handiak botatzen dituzte tonatako beleen kontra. Bortz minutu pasata, animalia gixajo hori hilda zegoen, eta itsasoaren ura gorriz tintatuta. Nola da posible XXI. mendean gauza horiek egiteak?